พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ได้รับการเลื่อนสมณศักดิ์เป็นสมเด็จพระราชาคณะ ในการประชุมมหาเถรสมาคม (มส.) พิจารณารายชื่อพระเถรานุเถระ ที่จะเข้ารับพระราชทานสถาปนาเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์จำนวน ๑๕๙ รูป เนื่องในวาระพระราชสมภพพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๙
การอ่านคือรากฐานทางพระธรรมวินัย พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ผู้ที่ดำเนินชีวิตด้วยปัญญา ได้มอบพลังแห่งความบันดาลใจ ด้วยความที่เป็นคนตรง พูดจริงทำจริง และเป็นผู้ที่เผยแพร่ศาสนาด้วยใจบริสุทธิ์หวังว่าสิ่งเหล่านี้จะเป็นแรง บันดาลใจให้แก่เด็กและเยาวชนสืบไป
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต) เป็นพระมหาเถระที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นปราชญ์ที่สำคัญที่สุด ของพุทธศาสนาไทยในปัจจุบัน เป็นพระนักวิชาการนักคิดนักเขียนผลงานทางพระพุทธศาสนารุ่นใหม่ มีผลงานทางวิชาการพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก ท่านได้รับการยกย่องจากทั้งในและต่างประเทศเป็นอย่างมาก อาทิ รางวัลและดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากหลายสถาบันทั้งในและนอกประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการที่ท่านเป็นคนไทยคนแรกที่ได้รับรางวัลการศึกษาเพื่อสันติภาพจากองค์การยูเนสโก (UNESCO Prize for Peace Education) และปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ที่ท่านได้รับรวมมีมากกว่า ๑๕ สถาบัน ซึ่งนับว่าท่านเป็นพระภิกษุสงฆ์ไทยที่ได้รับการยกย่องให้ได้รับดุษฎีบัณฑิต กิตติมศักดิ์มากที่สุดในปัจจุบัน ในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าแต่งตั้งเป็นราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ปัจจุบันพระพรหมคุณาภรณ์ดำรงตำแหน่งเป็นศาสตราจารย์พิเศษ ประจำมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และจำพรรษาอยู่ที่วัดญาณเวศกวัน อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม แต่เนื่องจากไม่ได้อยู่ในสายปกครอง จึงเพิ่งได้รับการเสนอให้เป็นสมเด็จพระราชาคณะในครั้งนี้.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต) ท่านมีความเป็นอยู่อย่างสมถะมาก พึงพอใจในการอยู่อย่างเรียบง่าย และเสมอต้นเสมอปลายในเรื่องนี้มาโดยตลอด ตั้งแต่เป็นพระชั้นผู้น้อยจวบจนถึงปัจจุบัน กุฏิของท่านมีหนังสือกับอุปกรณ์ที่ใช้เขียนหนังสือเป็นหลัก ดูโล่งและเป็นระเบียบ ท่านเป็นพระเถระที่ไม่สะสม ทั้ง ๆ ที่ได้รับอติเรกลาภในโอกาสต่าง ๆเป็นประจำ ท่านจะเก็บแต่เฉพาะหนังสือไว้ ส่วนของอื่น ๆ ท่านจะแจกต่อให้แก่พระเณรในวัด หากมีผู้มาถวายปัจจัยให้แก่ท่านที่วัด ท่านก็จะมอบให้เป็นสมบัติของสงฆ์ ไม่เก็บไว้แม้แต่บาทเดียว.
