เมื่อนักโบราณคดีตรวจสอบแล้วเห็นว่าเป็นแหล่งที่มีความสำคัญและเก่าแก่มากที่สุดของจังหวัดสุพรรณบุรี ที่แหล่งโบราณคดีหนองราชวัตรนี้มีการขุดค้นทางโบราณคดีมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ.2546 จนกระทั่งปัจจุบัน และเปิดหลุมขุดค้นให้ผู้ที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชมได้ โดยหลักฐานที่พบจากการขุดค้นทางโบราณคดีแสดงให้เห็นว่าแหล่งโบราณดีแห่งนี้มีความสำคัญมากต่อการศึกษาประวัติการตั้งถิ่นฐานในพื้นที่จังหวัดสุพรรณบุรีและประเทศไทย โดยเป็นทั้งเนินดินฝังศพและหมู่บ้านเกษตรกรรมยุคหินใหม่ ที่ผู้คนมีการรวมกลุ่มกันตั้งถิ่นฐานถาวรในเขตที่ราบเป็นแห่งแรก ๆ ของประเทศไทย ตั้งแต่เมื่อประมาณ 4,100 ปีมาแล้ว

ภาชนะดินเผาเป็นสิ่งของสำคัญที่คนโบราณที่หนองราชวัตรฝังไว้ให้กับศพ เชื่อว่าเป็นของที่อุทิศให้กับผู้ตายเพื่อนำไปใช้ในโลกหน้า บางครั้งก็เป็นภาชนะที่บรรจุอาหารหรือเครื่องเซ่นสังเวยในพิธีกรรมฝังศพ และที่พบเกือบทุกหลุมศพ คือการนำภาชนะดินเผามาทุบให้แตกแล้วปูรองก้นหลุมรองรับศพผู้ตาย ภาชนะดินเผาที่ใช้ในพิธีกรรมฝังศพของที่มีหลายแบบ ได้แก่ หม้อสามขา ภาชนะทรงพาน ภาชนะก้นกลม ภาชนะมีเชิง ภาชนะทรงถาด ภาชนะทรงกระบอก

โดยภาชนะที่พบเกือบทุกหลุมศพคือ ภาชนะทรงพาน ซึ่งนิยมวางไว้บนศีรษะผู้ตาย ส่วนภาชนะแบบที่โดดเด่นเป็นพิเศษถือไดว่าเป็นเอกลักษณ์ของแหล่งโบราณคดีแห่งนี้คือ “ภาชนะมีเขา” และ ภาชนะมีนม” เนื่องจากยังไม่เคยพบภาชนะรูปแบบนี้ในแหล่งโบราณคดีอื่น ๆ แต่ที่หนองราชวัตรเองก็พบน้อยมาก ภาชนะแบบพิเศษเหล่านี้คงเป็นสิ่งที่สื่อถึงความคิดความเชื่อทีแฝงอยู่ในสมัยนั้นด้วย

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
สำนักศิลปากรที่ 2 สุพรรณบุรี ถ.มาลัยแมน ต.รั้วใหญ่ อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี โทร/โทรสาร 035-545466
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองราชวัตร อ.หนองหญ้าไซ จ.สุพรรณบุรี โทร. 035-481016