จากผลงานวิจัยสมุนไพร ของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นเวลา 10 ปีของระยะการวิจัย พบว่า สารในมะระขี้นกช่วยเสริมการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อน ลดการสร้างน้ำตาลจากตับ เสริมการเผาผลาญน้ำตาล เพิ่มความไวต่ออินซูลิน เพิ่มความทนต่อกลูโคส นอกจากนี้ยังยับยั้งการหลั่งกลูโคสในลำไส้เล็ก และยับยั้งเอนไซม์กลูโคไซเดส สามารถชะลอความผิดปกติของไต การเกิดต้อกระจก การเสื่อมของเส้นประสาทซึ่งเป็นผลมาจากการที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน หรือไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลเลือดให้ปกติ ช่วยรักษาระดับความดันเลือดให้ปกติ และชะลออาการต่างๆที่เป็นผลเสียจากโรคเบาหวานที่เป็นมานาน การดื่มน้ำมะระขี้นกสีเขียว โดยคั้นน้ำจากผลสด 100 ก. นำมาผ่าครึ่ง ใช้ช้อนขูดไส้ในและเมล็ดออก หั่นเนื้อผลเป็นชิ้น ใส่ในเครื่องปั่นแยกกาก จะได้น้ำมะระประมาณ 40 มล. ดื่มหลังอาหารเช้าหรือเย็น มีมีวิตามินเอ (2,924 IU) ไนอะซิน (190 มก./100 ก) และมีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ

ได้มีการศึกษาคุณค่าทางอาหารของผลมะระขี้นก พบว่า ผลมะระขี้นก 100 กรัม มีส่วนประกอดังนี้ (สถาบันการแพทย์แผนไทย, 2540 และทศพร, 2531)
ความชื้น 83.20 กรัมพลังงาน 17.00 กิโลกรัมไขมัน 1.00 กรัมเส้นใย 12.00 กรัมคาร์โบไฮเดรต 9.80 กรัมแคลเซียม 3.00 มิลลิกรัมโปรตีน 2.90 กรัมฟอสฟอรัส 140.00 มิลลิกรัมเหล็ก 9.40 มิลลิกรัมวิตามินเอ 2924.00 IUวิตามินบี 1 0.09 มิลลิกรัมวิตามินบี 2 0.05 มิลลิกรัมวิตามินซี 0.40 มิลลิกรัมไทอามีน 0.07 มิลลิกรัมไนอาซีน 190.00 มิลลิกรัม

ประโยชน์ของมะระขี้นก

- ประโยชน์ของมะระช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ จึงมีส่วนช่วยในชะลอความแก่ชราได้
- ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับร่างกาย (ผล)
- ช่วยต่อต้านและป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง (ผล)
- ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ในตับอย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีส่วนช่วยในการลดความอ้วน
- ช่วยป้องกันการตับและหนาตัวของผนังหลอดเลือดแดง
- ช่วยยับยั้งเชื้อเอดส์ หรือ HIV (ผล)
- ช่วยรักษาโรคหอบหืด
- ช่วยบำบัดและรักษาโรคเบาหวาน สามารถลดระดับน้ำตาลในกระแสเลือดได้เป็นอย่างดี โดยจะออกฤทธิ์ทันทีหลังรับประทานประมาณ 60 นาที (ผล)
- ประโยชน์ของมะระ ช่วยลดความดันโลหิต (ผล)
- ช่วยให้เจริญอาหาร เพราะมีสารที่มีรสขมช่วยกระตุ้นน้ำย่อยออกมามากยิ่งขึ้น ทำให้รับประทานอาหารได้เพิ่มมากยิ่งขึ้น (ผล,ราก,ใบ)
- ช่วยบำรุงกำลัง บำรุงธาตุ เพิ่มพูนลมปราณ ด้วยการใช้เมล็ดแห้งของมะระขี้นกประมาณ 3 กรัมต้มกับน้ำดื่ม (ผล,เมล็ด,ใบ)
- แก้ธาตุไม่ปกติ (ผล,ใบ)
- ใช้เป็นยาช่วยในการฟอกเลือด (ใบ)
- ช่วยในการนอนหลับ (ใบ)
- ช่วยบำรุงสายตา แก้อาการตาฟาง ช่วยในการถนอมสายตา ช่วยทำให้ดวงตาสว่างสดใสขึ้น แก้ตามบวมแดง (ผล)
- ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ (ใบ)
- ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย (ผล,ใบ)
- สรรพคุณมะระขี้นก ช่วยแก้ไข้ที่เกิดจากการถูกความร้อน ด้วยการใช้ผลสดของมะระขี้นก คว้านไส้ออก ใส่ใบชาแล้วประกบกันน้ำแล้วนำไปตากในที่ร่มให้แห้ง รับประทานครั้งละ 6-10 กรัม โดยจะต้มน้ำดื่มหรือชงดื่มเป็นชาก็ได้ (ผล,ราก,ใบ)
- ช่วยแก้อาการไอเรื้อรัง (ใบ)
- ช่วยลดเสมหะ (ราก)
- แก้อาการปากเปื่อยลอกเป็นขุย (ผล,ใบ)
- ช่วยแก้อาการปวดฟัน ด้วยการใช้รากสดของมะระขี้นกประมาณ 30 กรัม ต้มกับน้ำดื่ม หรือใช้เถาแห้งประมาณ 3 กรัมต้มกับน้ำดื่มก็ได้ (ราก,เถา)
- ช่วยแก้อาการร้อนในกระหายน้ำ ด้วยการใช้ผลสดของมะระขี้นกต้มรับประทาน หรือจะใช้รากสดของมะระขี้นกประมาณ 30 กรัม ต้มกับน้ำดื่ม หรือใช้เถาแห้งประมาณ 3 กรัมต้มกับน้ำดื่มก็ได้ (ผล,ราก,ใบ,เถา)
- ช่วยในการย่อยอาหารได้เป็นอย่างดี
- ช่วยรักษาโรคกระเพาะ ด้วยการใช้ใบสดของมะระขี้นกประมาณ 30 กรัมต้มกับน้ำดื่ม หรือใช้ใบแห้งบดเป็นผงรับประทานก็ได้ (ใบ)
- ช่วยรักษาอาการบิด ถ้าถ่ายเป็นเลือดให้ใช้รากสดประมาณ 120 กรัมต้มกับน้ำดื่ม ถ้าถ่ายเป็นเมือกๆ ให้ใช้รากสดประมาณ 60 กรัม น้ำตาลกรวด 60 กรัมนำมาต้มกับน้ำดื่ม (ผล,ใบ,ดอก,เถา)
- มะระขี้นก สรรพคุณช่วยรักษาอาการบิดถ่ายเป็นเลือดหรือมูกเลือด ด้วยการใช้เถาสดประมาณ 1 กำมือนำมาใช้แก้อาการบิดเลือดด้วยการต้มน้ำดื่ม หรือใช้แก้บิดมูกให้ใส่เหล่าต้มดื่ม (ราก,เถา)
- แก้อาการจุดเสียด แน่นท้อง (ผล,ใบ)
- มะระขี้นก สรรพคุณทางยา ช่วยขับพยาธิ ด้วยการใช้ใบสดของมะระขี้นกประมาณ 120 กรัมนำมาตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้เมล็ประมาณ 3 เมล็ดรับประทานเพื่อขับ
- พยาธิตัวกลมก็ได้ (ผล,ใบ,ราก,เมล็ด)
- ช่วยขับระดู (ใบ)
- ช่วยบำรุงระดู (ผล)
- ช่วยรักษาโรคริดสีดวงทวาร (ราก)
- สรรพคุณของมะระขี้นก มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ (ผล,ราก,ใบ)
- ช่วยขับลม (ผล,ใบ)
- แก้โรคม้าม รักษาโรคตับ (ผล,ราก,ใบ)
- ช่วยบำรุงน้ำดี (ผล,ราก,ใบ)
- แก้พิษน้ำดีพิการ (ราก)

- ใช้แก้พิษ ด้วยการใช้รากสดของมะระขี้นกประมาณ 30 กรัม ต้มกับน้ำดื่ม หรือใช้เถาแห้งประมาณ 3 กรัมต้มกับน้ำดื่มก็ได้ (ผล,ราก,ใบ,เถา)
- ช่วยรักษาแผลฝีบวมอักเสบ ด้วยการใช้ใบแห้งของมะระขี้นกมาบดให้เป็นผงแล้วชงกับเหล้าดื่ม หรือจะใช้ใบสดนำมาตำให้แหลกคั้นเอาน้ำมาทาบบริเวณที่เป็นผี หรือจะใช้รากแห้งบดเป็นผงแล้วผสมน้ำพอกบริเวณฝี (ผล,ใบ,ราก,เถา)
- ช่วยรักษาแผลบวมเป็นหนอง ด้วยการใช้ผลสดของมะระขี้นกผิงไฟให้แห้งบดเป็นผงแล้วนำน้ำมาทาหรือพอก หรือใช้ผลสดตำแล้วนำมาพอกก็ได้ (ผล)
- ใช้เป็นยาฝาดสมาน (ผล,ราก,ใบ)
- ใช้รักษาแผลจากสุนัขกัด ด้วยการใช้ใบสดของมะระขี้นกมาตำให้แหลก แล้วนำมาพอกบริเวณบาดแผล (ใบ)
- ประโยชน์ของมะระขี้นก ช่วยรักษาโรคหิด ด้วยการใช้ผลแห้งของมะระขี้นกนำมาบดให้เป็นผง แล้วนำมาโรยบริเวณที่เป็นหิด (ผลแห้ง)
- แก้อาการคันหรือโรคผิวหนังต่างๆ ด้วยการใช้ผลแห้งของมะระขี้นกนำมาบดให้เป็นผง แล้วนำมาโรยบริเวณที่คันหรือทำเป็นขี้ผึ้งใช้ทาแก้โรคผิวหนังต่างๆ (ผลแห้ง)
- ช่วยดับดิบพิษฝีร้อน (ใบ)
- ช่วยรักษาโรคลมเข้าข้อ อาการเท้าบวม (ผล,ราก)
- ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยจากลมคั่งในข้อ (ใบ)
- ช่วยแก้อาการปวดตามข้อนิ้วมือนิ้วเท้า (ผล,ราก)
- แก้อาการฟกช้ำบวม (ผล,ใบ)
- ช่วยต่อต้านเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย ยีสต์ โปรโตซัว เชื้อมาลาเรีย (ผล)
- ช่วยกระตุ้นความรู้สึกทางเพศ ด้วยการใช้เมล็ดแห้งของมะระขี้นกประมาณ 3 กรัม นำมาต้มกับน้ำดื่ม(เมล็ด)
- มะระขี้นก สามารถนำมาใช้ทำแกงจืดมะระยัดไส้หมูสับได้เช่นเดียวกับมะระจีน แต่ต้องต้มนานหน่อยเพิ่มลดความขม หรือจะนำมาทำเป็นอาหารเผ็ดก็ได้ เช่น แกงเผ็ด พะแนงมะระขี้นกยัดไส้ หรือจะนำไปผัดกับไข่ก็ได้เช่นกัน
- ใบมะระขี้นกนิยมนำมารับประทานอาหาร (แต่ไม่นิยมกินสดๆ เพราะมีรสขม)
- ประโยชน์มะระขี้นกา แถวอีสานนิยมนำใบมะระขี้นกใส่ลงไปในแกงเห็ดเพื่อทำให้แกงมีรสขมนิดๆ และช่วยเพิ่มความกลมกล่อมมากขึ้น และนำยอดมะระมาลวกเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกหรือปลาป่นก็ได้เช่นกัน

การทำน้ำมะระขี้นก
เนื้อมะระขี้นก 30 กรัมใบเตยห 15 กรัมน้ำต้มสุก 200 กรัมเกลือป่น 1 กรัมน้ำมะนาว 15 กรัม นำมะระขี้นำล้างให้สะอาด ผ่าซีก แกะเอาเมล็ดออกหั่นเป็นชิ้นยาวๆ บาง ๆ ตามขวางของผลมะระนำใบเตย หั่นเป็นท่อนสั้น ๆ ตากแห้งแล้วคั่วให้เหลืองกรอบ เก็บในขวดปากกว้างเอามะระขี้นกใบเตยหอมและน้ำ ใส่ในหม้อต้มให้เดือด หรือถ้าไม่อยากต้มจะใส่ในถ้วยแก้ว ทิ้งไว้ 5-10 นาที แล้วนำมาดื่มได้ ไม่ต้องกลัวว่าจะขมเวลาดื่ม เพราะแก้ไขด้วยการเอาใบเตยหอมและน้ำมะนาวมาผสม ช่วยได้ดี ช่วยกลบความขมของมะระขี้นกได้มาก

ข้อควรระวัง..ผลสุก เป็นพิษ มีซาโปนินมาก ทำให้อาเจียนและท้องร่วง อาจตายได้ ห้ามรับประทาน

ขอบคุณ..ภาพประกอบจากอินเตอร์เนต